Quá trình mọc răng khôn có thể diễn ra êm đềm, nhưng ở nhiều người lại gây ra các triệu chứng đau nhức, sưng nướu, thậm chí là đau lan lên đầu hoặc ra vùng tai. Hiện tượng này khiến không ít người lo lắng, băn khoăn không biết vì sao răng ở trong miệng lại có thể khiến đầu và tai đau nhức như vậy. Để hiểu rõ hơn, chúng ta cần đi sâu vào cơ chế liên quan giữa hệ thần kinh, cấu trúc xương hàm và phản ứng viêm khi răng khôn mọc lệch hoặc ngầm.
Mục lục
Cơ chế vì sao mọc răng khôn có thể gây đau đầu, đau tai
1. Cấu trúc thần kinh liên quan
Cảm giác đau khi mọc răng khôn không chỉ giới hạn ở vùng nướu hay hàm. Điều này có liên quan trực tiếp đến dây thần kinh sinh ba (Trigeminal nerve), một trong những dây thần kinh lớn và phức tạp nhất vùng mặt. Dây thần kinh này chia thành ba nhánh chính, đảm nhiệm việc truyền tín hiệu cảm giác từ trán, má, răng và vùng hàm lên não.
Khi răng khôn mọc lệch, sưng nướu hoặc có viêm nhiễm, các mô quanh răng sẽ kích thích dây thần kinh sinh ba. Tín hiệu đau được truyền lên não và có thể “lan” sang các vùng được dây thần kinh này chi phối, bao gồm vùng đầu, thái dương và tai. Đó là lý do vì sao người bệnh cảm nhận được cơn đau không chỉ ở hàm mà còn ở nửa đầu hoặc tai, dù tổn thương thực tế chỉ bắt đầu từ chiếc răng khôn.
Một số người còn cảm thấy đau nhức lan xuống cổ, vai gáy hoặc vùng quanh hốc mắt. Đây đều là hậu quả của hiện tượng phản xạ thần kinh, khi não bộ không thể phân biệt chính xác vị trí nguồn đau do các dây thần kinh cảm giác ở mặt có mối liên hệ rất chặt chẽ với nhau.
Đọc thêm: Răng khôn có mấy cái? Có phải ai cũng mọc đủ 4 chiếc răng khôn không?
2. Áp lực từ răng khôn mọc lệch hoặc mọc ngầm
Không phải chiếc răng khôn nào cũng có đủ không gian để mọc thẳng. Khi cung hàm quá hẹp, răng khôn có xu hướng mọc lệch về phía răng số 7, mọc ngang hoặc thậm chí mọc ngầm dưới nướu. Tình trạng này gây ra áp lực cơ học lớn lên xương hàm và các mô mềm xung quanh.
Áp lực đó khiến các cơ quanh vùng cổ, thái dương bị co thắt, đặc biệt là cơ cắn và cơ thái dương, những nhóm cơ tham gia vào hoạt động nhai và đóng mở hàm. Sự co cơ kéo dài dẫn đến cảm giác nhức đầu âm ỉ, đau vùng thái dương hoặc quanh tai, thậm chí lan ra vùng gáy và nửa đầu.
Một số trường hợp, người bệnh có thể cảm thấy căng tức ở vùng đầu tương tự như đau đầu do stress, nhưng nguyên nhân lại bắt nguồn từ chiếc răng khôn đang mọc lệch và tạo áp lực trong xương hàm.
3. Viêm nhiễm và phản ứng lan tỏa
Một trong những biến chứng phổ biến nhất khi mọc răng khôn là viêm quanh thân răng (pericoronitis). Khi răng khôn mọc lên một phần, phần nướu phủ phía trên tạo thành “túi” dễ tích tụ thức ăn và vi khuẩn. Sự xâm nhập của vi khuẩn dẫn đến phản ứng viêm, sưng đỏ và đau nhức vùng nướu.
Nếu không được xử lý kịp thời, vi khuẩn và các chất trung gian gây viêm có thể lan qua mô liên kết hoặc theo đường máu đến các khu vực lân cận. Hệ quả là cơn đau không chỉ dừng lại ở vị trí răng khôn mà lan ra tai, thái dương hoặc thậm chí đến vùng cổ. Một số bệnh nhân mô tả cảm giác đau tai, ù tai hoặc đau sâu trong ống tai, thực chất là do phản ứng viêm từ vùng răng lan đến tai giữa hoặc tuyến mang tai.
Ở mức độ nặng, viêm quanh răng khôn có thể gây áp-xe vùng hàm, khiến cơn đau trở nên dữ dội hơn và có nguy cơ ảnh hưởng đến các cấu trúc thần kinh khác của đầu – mặt – cổ.
Phân biệt: Khi nào đau đầu, đau tai là do răng khôn, khi nào là do bệnh khác?
Không phải mọi cơn đau đầu hay đau tai đều bắt nguồn từ răng khôn. Việc phân biệt đúng nguyên nhân giúp người bệnh tránh nhầm lẫn và có hướng điều trị phù hợp.
1. Dấu hiệu đặc trưng khi nguyên nhân là răng khôn
Cơn đau đầu hoặc đau tai do mọc răng khôn thường đi kèm với các biểu hiện tại chỗ ở vùng miệng. Một số dấu hiệu đặc trưng bao gồm:
- Sưng nướu, sưng má ở vùng sau cùng của hàm.
- Đau nhức khi nhai hoặc khi há miệng rộng.
- Có thể kèm sốt nhẹ, đau họng, miệng có mùi hôi khó chịu.
- Cơn đau thường xuất hiện theo đợt, mỗi khi răng khôn “trồi” thêm một chút lại tăng cảm giác đau nhức.
Nếu người bệnh đồng thời thấy đau đầu, đau vùng thái dương hoặc đau lan ra tai trong những giai đoạn răng khôn đang mọc, nhiều khả năng nguồn gốc cơn đau xuất phát từ răng chứ không phải từ tai hoặc đầu.
Đọc thêm: Quy trình nhổ răng khôn mọc ngang gồm những bước nào?
2. Trường hợp không do răng khôn
Một số tình trạng khác cũng có thể gây đau đầu hoặc đau tai, nhưng cơ chế hoàn toàn khác.
- Đau đầu do căng thẳng hoặc stress: cơn đau thường lan tỏa hai bên đầu, không liên quan đến hoạt động nhai hay há miệng.
- Viêm xoang: đau nặng vùng trán, má, hốc mắt, kèm nghẹt mũi hoặc chảy dịch mũi.
- Viêm tai giữa: đau sâu trong tai, kèm ù tai, sốt cao hoặc chảy dịch tai.
- Rối loạn khớp thái dương hàm (TMJ): gây đau quanh tai, tiếng “lách cách” khi mở miệng, nhưng thường liên quan đến thói quen nghiến răng hoặc nhai lệch chứ không do răng khôn.
Một cách nhận biết đơn giản là theo dõi vị trí và tính chất cơn đau. Đau do răng khôn thường khu trú ở vùng sau hàm, lan lên đầu hoặc tai cùng bên, tăng khi nhai, nuốt hoặc nghiêng đầu. Ngược lại, đau do nguyên nhân khác thường có đặc điểm riêng biệt và không phụ thuộc vào tình trạng răng miệng.
Hỏi đáp: Răng khôn bị sâu – có nên nhổ hay không?
Mức độ nguy hiểm và biến chứng nếu chủ quan
Đau đầu hay đau tai khi mọc răng khôn ban đầu có thể chỉ là phản ứng tạm thời. Tuy nhiên, nếu người bệnh chủ quan, không kiểm tra và xử lý sớm, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng.
1. Biến chứng vùng răng và nướu
Viêm quanh thân răng khôn kéo dài dễ dẫn đến nhiễm trùng lan rộng, hình thành áp-xe hoặc viêm mô tế bào vùng hàm. Ngoài ra, răng khôn mọc lệch còn có thể làm sâu răng số 7 bên cạnh, do thức ăn và vi khuẩn bị dồn ép giữa hai răng mà không thể làm sạch.
2. Biến chứng toàn thân
Viêm răng khôn không được kiểm soát có thể khiến vi khuẩn lan qua đường máu đến các cơ quan khác. Trong một số trường hợp hiếm gặp, nhiễm trùng có thể lan lên vùng đầu, tai hoặc cổ, gây viêm tai giữa, viêm xoang hoặc thậm chí nhiễm khuẩn huyết.
3. Ảnh hưởng đến chức năng và chất lượng cuộc sống
Cơn đau đầu hoặc đau tai kéo dài khiến người bệnh mất ngủ, giảm tập trung và mệt mỏi thường xuyên. Nếu cơ hàm bị co thắt lâu ngày, có thể dẫn đến rối loạn khớp cắn, ảnh hưởng đến khả năng ăn nhai và phát âm. Trong một số trường hợp, tình trạng đau đầu mạn tính do răng khôn bị bỏ qua lâu ngày còn có thể gây rối loạn thần kinh cơ vùng mặt.
Kết luận
Mọc răng khôn là quá trình sinh lý tự nhiên, nhưng không ít người phải đối mặt với những triệu chứng khó chịu như đau đầu hay đau tai. Nguyên nhân chính xuất phát từ sự liên kết phức tạp giữa hệ thần kinh, cấu trúc xương hàm và phản ứng viêm khi răng khôn mọc lệch, mọc ngầm hoặc bị viêm nhiễm.
Nhận biết sớm các dấu hiệu đặc trưng và đi khám nha khoa kịp thời là cách tốt nhất để ngăn ngừa biến chứng. Nếu cơn đau đầu hoặc đau tai của bạn xuất hiện cùng lúc với sưng nướu hoặc đau vùng hàm, hãy cân nhắc kiểm tra răng khôn, bởi rất có thể thủ phạm không nằm ở đầu hay tai, mà chính là chiếc răng số 8 đang âm thầm gây rắc rối bên trong hàm của bạn.